Ο ΤΟΠΟΣ
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΟ

ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ

Η ΥΔΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ

ΚΑΡΠΟΦΟΡΑ ΔΕΝΤΡΑ- ΖΩΑ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ

ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ -ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Ο ΘΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΩΝΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΙΤΑΡΙΟΥ

Η ΟΙΚΟΤΕΧΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΑΝΙΩΤΙΣΣΑΣ

Η ΥΦΑΝΣΗ ΠΑΝΙΝΩΝ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ

ΥΦΑΝΣΗ ΜΑΛΛΙΝΩΝ ΚΛΙΝΟΣΚΕΠΑΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΙΔΩΝ

ΚΑΤΟΙΚΙΑ – ΣΙΤΙΣΗ- ΕΝΔΥΜΑ- ΠΟΔΗΜΑ

Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ

Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΣΗΜΕΡΑ


Η ΥΦΑΝΣΗ ΠΑΝΙΝΩΝ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ

Για να γίνει η ύφανση πάνινων υφασμάτων με τον αργαλειό ήσαν απαραίτητα πρώτα- πρώτα δύο πράγματα: α) το στημόνι και β) το υφάδι, σαν βοηθητικά και σχετικά με την ύφανση εργαλεία ήσαν και τα ως παραπάνω αναφερόμενα: Ήτοι 1) Η ανέμη, 2) Το ανεμίδι, 3) Η μασουρίστρα (ροδάνι), 4) Η διάστρα και 5) Οι τυλίχτρες.

α) Το στημόνι: Ήταν το νήμα που απλωνόταν κατά κλωστές από το ένα αντί (το μεγάλο) και έφθανε μέχρι το άλλο αντί (το μικρό), το νήμα αυτό  (το στημονικό) το προμηθεύονταν οι γυναίκες από την αγορά σε πακέτα, μέσα στα οποία ήταν τυλιγμένο το νήμα σε κούκλες (δέσμες τυλιγμένου νήματος), που λέγονταν και «τσικλιά».

β) Το υφάδι: Ήταν και αυτό νήμα, διαφόρων χρωμάτων βέβαια, το αγόραζαν από το εμπόριο σε κούκλες (όπως παραπάνω), το περνούσαν μέσα από το στημόνι με την σαΐτα και το κτυπούσαν με το χτένι, όπως θα δούμε παρακάτω, για να γίνει ύφανση μαζί με το στημόνι.

Για να ετοιμαστεί το στημόνι έπρεπε να γίνουν πρώτα οι εξής εργασίες.

1) Το πρώτο καλάμισμα η μασούριασμα: Δηλαδή το τύλιγμα του στημονικού νήματος των κούκλων σε μεγάλα μασούρια γινόταν δε η εργασία αυτή, όπως θα δούμε πιο κάτω, με το ανεμίδι, την ανέμη και την μασουρίστρα.

2) Το διάσιμο με τη διάστρα: Η διάστρα ήταν ένα μεγάλο ξύλινο πλαίσιο σε σχήμα ορθογώνιου παραλληλόγραμμου, σαν το σχολικό περίπου αριθμητήριο και κατά το πλάτος του περνούσαν σιδερένιες βέργες, στις οποίες στηρίζονταν τα καλάμια (μασούρια μεγάλα) με το νήμα, από τα οποία με τη μεταφορά της από κάποια γυναίκα ξετυλιγόταν το νήμα απ’ όλα τα μασούρια και όλες οι κλωστές, που ξεκινούσαν απ’ αυτά γίνονταν μια επιμήκης νημάτινη δέσμη. Η όλη αυτή εργασία λεγόταν διάσημο, το δε προϊόν της (το στημόνι η διασίδι) ως και το υφασμένο πανί μετριόταν με τα λεγόμενα «χειροπήχια». (χειροπήχι θεωρείτο το μήκος του χεριού  από τον αγκώνα μέχρι το άκρο των δαχτύλων της τεντωμένης παλάμης).

3) το τύλιγμα των κλωστών αυτής της νημάτινης δέσμης δηλαδή του στημονιού στο μεγάλο αντί, πριν τοποθετηθεί στον αργαλειό. Η εργασία αυτή γινόταν στις τυλίχτρες με πολλές βέβαια γυναίκες.

Οι τυλίχτρες ήσαν δύο διχαλωτά ξύλα στερεωμένα στο έδαφος, στις διχάλες τους στηριζόταν το μεγάλο αντί. Μια γυναίκα καθόταν πιο μακριά από τις τυλίχτρες, κρατούσε τη δέσμη του νήματος, το ένα άκρο της οποίας, ανοιγμένο στις κλωστές της, είχε προσδεθεί στο αντί, μια άλλη γυναίκα, βοηθός, γύριζε με την κουρούνα το αντί και δύο τρείς άλλες άπλωναν τις κλωστές του στημονιού κατά μήκος του με τη βοήθεια των καλαμιδιών, που είδαμε παραπάνω.

4) Το μιτάρωμα: Γινόταν με δύο γυναίκες, οι οποίες, καθισμένες η μια από το ένα μέρος των μιταριών, που ήσαν κρεμασμένα από κάπου μαζί με το χτένι και η άλλη από το άλλο, περνούσαν με μεγάλη προσοχή τις κλωστές του στημονιού από τα μιτάρια και τα μπαλίνια του χτενιού συγχρόνως με τη βοήθεια μικρών και πολύ λεπτών σανίδων η μαχαιριών. Και

5) η τοποθέτηση όλων των παραπάνω στον αργαλειό και η πρόσδεση των κλωστών του στημονιού στο μικρό αντί.

Η ετοιμασία του υφαδιού περνούσε τα εξής δυο στάδια:

1) Το (δεύτερο) καλάμισμα η μασούρισμα δηλαδή την περιτύλιξη του υφαντικού τώρα νήματος των κουκλών στα μικρά μασούρια (τα καλαμάκια). Εργαλεία για την εργασία αυτή ήταν α) η ανέμη, 2) το ανεμίδι και γ) Η μασουρίστρα, όπως και στο πρώτο καλάμισμα.

α) Η Ανέμη: Ήταν  ένα εργαλείο με βάση γερή, που αποτελείτο από (4) τέσσαρες λεπτές ξύλινες ράβδους, κατακόρυφα τοποθετημένες και συνδεμένες μεταξύ τους άνω και κάτω με δύο αντίστοιχα ξύλινους σταυρούς κατά τέτοιο τρόπο απλό, ώστε να στριφογυρίζει εύκολα όλο το σύστημα γύρω από ένα άξονα, που άρχιζε από τη βάση, περνούσε από το κέντρο του κάτω σταυρού και κατέληγε στο κέντρο του επάνω σταυρού της ανέμης. Στην ανέμη επάνω, ετοποθετείτο σαν στεφάνι το νήμα της κούκλας.

β) Το ανεμίδι: ήταν ένας απλός ξύλινος τροχός, τον οποίο περιέστρεφε η γυναίκα με το χερούλι του, ένας σπάγκος, που περιέβαλλε τον τροχό στην περιφέρειά του και κατέληγε στη μασουρίστρα, στην οποία στηριζόταν το μασούρι, την περιέστρεφε, η κίνηση αυτή μεταδιδόταν και στην ανέμη με την κλωστή της περί την ανέμη κούκλας, που συνδεόταν με την μασουρίστρα. Η ανέμη περιεστρέφετο, το νήμα ξετυλίγετο και έτσι γινόταν η περιτύλιξη του νήματος στο μασούρι.

γ) Η μασουρίστρα (ροδάνι): Ήταν μια λεπτή σιδερένια ράβδος, που περνούσε μέσα από το μασούρι, ήταν προσδεμένη στο ανεμίδι και με την περιστροφή του τροχού και την βοήθεια του σπάγου περιστρεφόταν και έτσι γινόταν το μασούριασμα η καλάμισμα. Με τον ίδιο τρόπο γινόταν και το  μασούρισμα του στημονικού νήματος.

2) Την τοποθέτηση του μασουριού στην σαΐτα. Όταν όλα τα παραπάνω ήσαν έτοιμα και ο αργαλειός πλέον συναρμολογημένος άρχιζε η ύφανση του πανιού από την υφάντρα, πετάγοντας την σαΐτα πότε από το ένα μέρος και πότε από το άλλο μέσα στις κλωστές του στημονιού και κτυπώντας το υφάδι με το χτένι.

Η εργασία προχωρούσε και το ύφασμα υφαινόταν. Η εργασία αυτή για να τελειώσει χρειάζοντο πολλές ημέρες και ήταν πολύ κουραστική. Όταν τελείωνε η ύφανση του πανιού, έπρεπε να το παει η υφάντρα στη βρύση να το πλύνει καλά και να το λευκάνει, όπως συνήθως λεγόταν, αφού προηγουμένως το έβαζε σε διάλυμα κοπριάς βοδιού (σβουνιά), επί ένα χρονικό διάστημα για να γίνει κρουστό και πυκνό.


Copyright© 2000-2001 Plataniotis.com